هێمن کامیل
(خوێندنەوەیەك بۆ وتارێكی هەینی سەید ئەحمەد پێنجوێنی)
💢زۆرجار وتاری ئاینی مەلاو بانگخوازەكانمان ئازاری داوم، بۆ نمونە وتار هەیە لە ناوەرۆكدا پڕە لە نا ئەخلاقی و چەواشە كاری، چونكە بەو تێگەیشتنەی بۆ چەمكی ئەخلاق هەمەو بۆ بیست ساڵ ئەڕوات یەكێك لەو بابەتانەی ئاشنایەتیم لە گەڵیدا هەیەو بۆچونی بیرمەندان و فەیلەسوفانی لە سەر دەخوێنمەوە چەمكی ئەخلاقە. چونكە بۆچونم وایە بە تێگەیشتنمان لەم چەمكە بە واتا فراوانەكەی چەندین كێشەی ناو كۆمەڵگەی كوردی خۆی چارەسەر دەبێت.
بۆ نمونە ئەگەر زانیمان درۆو شایەتیدان بە ناحەق و پیاهەڵدان بە دەسەڵاتی زۆردارو خوێنمژ و داگیركەری نیشتمانەكەت و چەواشەكاری مێژوو ئایدۆلۆژیانە بیركردنەوە لە رووداوەكان و فەرامۆشكردنی بەها باڵا مرۆیی و ئاینی و نیشتمانییەكان چی نا ئەخلاقییەكی گەورەیە ( كە بە داخەوە هەمو ئەمانە لە وتارەكەی سەید ئەحمەدا ئامادەیی هەیەو لە خوارەوە روونیان دەكەمەوە) .ئەوە ئیتر ئاسان نابێت خەڵكی ناو كۆمەڵگە بە ئاسانی پەنای بۆ ببات. بۆ نمونە كاتێك كودەتا سەربازییەكەی توركیا روویدا. كە بەشێك لە سیاسی و كەسانی شارەزا بە یارییەكی ئەردۆگان و دەزگای هەوالگرییەكەیان زانی كە بە هۆیەوە توانی پاكتاوی نەیارەكانی بكات لە ناو سوپاو دامودەزگاكانی دەوڵەتدا بە تایبەتی گولەنیەكان. مامۆستایەكی ئاینی لە هەولێر بە ناوی سەید ئەحمەد پێنجوێنی كە گوایە هەڵگری بروانامەی دكتۆراشە لە تەفسیرو شەریعەتدا وتاری هەینی دوای كودەتاكە لە رۆژی ( 22/7/2016)ی تەرخان كرد بۆ بەریگكردن لە ئەردۆگان و راستەوخۆش لە كەناڵە توركیاكانەوە دەگوزرایەوە دواتریش بە وەرگێڕانی توركیش چەندینجار پەخشیان كردەوە.
ئەم وتارە هەینەی سەید ئەحمەد بە لای منەوە نا ئەخلاقیترین وتاری مامۆستایەكی ئاینیە كە لەم چارەكە سەدەیەدا گوێم لێبوبێت یاخود بینیبێتم، چونكە ئەم پیاوە ئاینیە ئیخوانییە ئەتوانم بڵێم لە 95% ئەو قسانەی دەیكات بۆ بەریگریكردن لە ئەردۆگان درۆ و ناراستی و چەواشەكارییە. واتە ئەگەر بهاتبایەو بە كۆمەڵێك بەڵگەی لۆژیكی پاساوی بۆ بەرگریكردنە ئایدۆلۆژییەكەی بهێنایەتەوە باشتر بوو.
بەڵام جگە لەوەی ئەم وتارە داماڵراوە لە هەموو بەهایەكی ئەخلاقی و مرۆیی و ئاینی راستەقینانەو پاشانیش كوردانە. پڕە لە درۆكردن و چەواشەكاری بە جۆرێك لە بری 71 ملیۆن كورد شەرم دامدەگرێت كە هەر جارێك گوێی لێدەگرمەوە كە لە ناو نەتەوەكەمداو لە سەدەی 21دا مرۆڤێك هەبێت بەو ئەندازەیە بێ شەرم و روو قایم بێت.
بۆ نمونە ئەڵێت ((خەلافەتی عوسمانی توانیبوی دین و ژین و ئەخلاق و ناسنامەو كەسایەتیمان بپارێزێت و لەو رۆژەوە دوژمنان ئەو دەوڵەتەیان لە دەستداین وێڵ و سەرگەردان و هەرزانین)) ئەمە یەكەم نا ئەخلاقی وتارەكەیەتی، چونكە هەر كەس مێژو بخوێنێتەوە ئەزانێت ئەوەی لە سەردەمی عوسمانیدا بەرانبەر كورد كراوە لە مێژوی مرۆڤایەتیدا وێنەی كەمە یان هەر نییە،ئەمە چەواشەكارییەكی یەكجار گەورەی مێژوییە، چونكە لە سەردەمی عوسمانیدا كوڵاندن و سوتاندنی كورد بە تۆمەتی بەشداری لە شۆڕشەكان و پاشان راگواستنی كورد لە سەر خاك و نیشتمانی خۆی بۆ بیابانەكانی ئەفریقا و وڵاتانی عەرەبی و دەستدرێژی كردنە سەر ژنەكانیان لە كاتی راگواستنیان و كوشتنی هەر ژن و مناڵێَك كە لە رێگاو لە كاتی راگواستنیان نەخۆش كەوتبێت بە بەرچاوی كەسوكاریانەوە لەو نمونانەن كە لە سەردەمی عوسمانیدا بەرانبەر بە كورد كراون.
هەروەها ئەڵێت (( بینیتان چۆن شەرق و غەرب و عێراق و ئێران و سوریاو لوبنان و شیعەو مەجوزی و سەفەوی سەهیۆنی و جاشی خۆمان،پاشان ئەزانێت قسەكانی راست نیە ئینجا با ئەداتەوە ئەڵێت تەنها راگەیاندنی كوردی و بەشارم بینی كەوتنە هەلەكە سەما)) ئەمەش یەكێكی ترە لە ناراستگۆییەكانی مامۆستاو كاتێك لە وڵاتێكدا هەوڵی كودەتا ئەدرێت ئەبێتە باسی هەموو راگەیاندنی جیهانی و باسكردنی شتێكی ئاساییە.
هەروەها دەڵێت (( ئەی كورد داماو ئەبێت بیر لە خۆت بكەیتەوە لە شوێنێكدا چرایەك ئەكوژێتەوە ئەمانە ئەكەونە هەلەكە سەما، ئەوەندە حەزیان لە تاریكیە ئەگەر چارەنوسمان دەستی ئەمانە بكەوێت، واللە وەكو مەڕو ماڵات سەرمان ئەبڕن، واللە هەڕاجمان ئەكەن و ئەمانفرۆشن خاوەنی ئەم اعلامیانە دەسەڵاتیان هەبێت وەكو بەشارمان لێدەكەن))
ئەم قسەیە ئەوەندە نا ئەخلاقیەو پرە لە هاودژی زۆر تەنانەت بەلامەوە زاحمەت بوو تایپیان بكەم. وەرە ئەگەر راگەیاندنێكی كوردی خۆشحاڵ بوبێت بە هەواڵی لە دەسەڵاتخستنی داگیركەرو خوێنمژێك تۆ ئەو هەموو تۆمەتەی بۆ دروست بكەیت و ئەو هەموو سوێندە بە درۆ بخۆیت.
هەروەها دەڵێت ((بروا بكەن پەنجا هەزار شیعەی بە شار ئەسەد خۆیان لە سەنگەردا ئامادە كردبوو دە هەزار میلیشیا و دە هەزار داعش حازربوو بچێتە ئەنقەرەو ئەستەمبۆڵەوە و پێنج هەزار لەم چەكدارانەی حیزب للەو سەورواللەو شەیتانواللە) .
ئەمەش درۆیەكی گەورەی وتارەكەی مامۆستا سەید ئەحمەدە، چونكە هیچ بەڵگەیەك نیە سوپای ئەسەد بەو ژمارەیەوە لە سەر سنور خۆی ئامادە كردبێت، بۆ چونە ناو توركیا ئەمە جگە لەوەی داعش خۆی باشترین پەیوەندی هەبوو لە گەڵ توركیا و میلیشا شیعەكانیش هیچ ئاماژەیەك یان بەڵگەیەك نیە لە ئەگەری كەوتنی ئەردۆگاندا ئامادە بوبێتن بۆ چونە ناو توركیاوە.
هەروەها دەڵێت (( بینیاتان چونكە عەدالەت هەبوو چونكە ئازادی هەبوو، چونكە میلەتەكە مەڕو ماڵ نەبوو خۆشگوزەرانی و مافی مرۆڤ هەبوو دیموكراتی چشتبوو ئەو شەماڵە چوو بوو بە لوتیانە حەفتا ساڵە لە دیموكراتیدا هەوای پاكیان هەڵمژیبوو لە بەر ئەو هەموو جسرو گوڵبارانەی ئەستەمبۆڵ خەڵك ئەوەی قەبوڵ نەكرد)) ئەم بەشەی وتارەكەی بەرێِز مامۆستا سەید ئەحەدیش پرە لە دژ بە یەكی و جارێك بۆ كوردێك مردن و شەرمەزاری و روو رەشییەكی گەورەیە ئەو هەموو قسە ناراستگۆییە بەرانبەر ئازادی و عەدالەتی حەفتا ساڵەی توركیا بكات . و ئەو تاوانانەی لەو حەفتا ساڵەدا ئەو باسی دەكات بەرانبەر كورد كراون مرۆڤ شەرم دەكات بە یەك وشەوش شتێك باش دەربارەی ئەو حەفتا ساڵە بڵێت. بە راستی ئەم مامۆستا ئاینیە (ئایدۆلۆژیا ئیخوانییە) كەی بە بێ ئەوەی بە خۆی بزانێت لە هەموو هەستێكی مرۆڤانەو كوردانە دای ماڵیوە.
هەروەها دەڵێت (( شەرق و غەرب و هاتبونە یەك دژی ئەو كابرا دەست بە دەست نوێژە بە ئایفۆن شەشەێك شەش ملیۆن موسولمَانی گەنج و پیرو دەست بە دەست نوێژی هێنایە سەر ساحەكانی ئەنقەرەو ئەستەمبوڵ بە شەش سانیە شەش ملیۆن كەس،پاشان ئەڵێت ئایفۆن شەش مقاومەی ئێف شانزەی كرد(ئایەتیكی قورئانیش ئەهێنێەوە) )) ئەم بەشەی وتارەكەی مامۆستاش پڕە لە درۆو ناراستگۆیی و چەواشەكاری، جارێك هیچ بەڵگەیەك نیە شەرق و غەرەب یەكیان گرتبێت دژ بە ئەردۆگان، چونكە رۆژئاوا بیەوێت بە حەفتاو دوو كاتژمێر كۆتایی بە دەسەڵاتەكەی ئەردۆگان ئەهێن و پێویستیان بە شەرقیش نیە. پاشان دەربارەی ئەوەی بە شەش سانیە شەش ملیۆن كەس هاتبێتە سەرشەقام هەموو بینمان ئەوەی هاتبونە سەر شەقامەكان لە چەند هەزار كەسێك تێپەڕی نەدەكرد لە كۆی حەڤدە ملیۆن دانیشتوانی ئەستەمبۆڵ نەك شەش ملیۆن كەس.
پاشان ئەڵێت (( ئەو خەڵكە بە یەك سەنگەری دیفاع لەو كەسە ئەكەن كە دەست بە دەست نوێژە) لێرەدا سەید ئەحمەد ئەیەوێت مسوڵمانی بونی ئەردۆگان بكات بە پاساوی بەرگریكردنەكەی، بەڵام نازانێت بەم بەرگردنەكەی هەممو شتی دۆڕاند، تەنها ئایدۆلۆژیا ئیخوانیەكەی نەبێت. تۆ نازانیت لە 2002ەوە یەكێك لە گەورەترین بەشی داهاتی دەوڵەتەكەی ئەردۆگان باڕو مەلهاو شوێنەكانی لەش فرۆشییە.
هەورەها دەڵێت ((ئەمریكا خۆی حازكردبوو شایی لۆغان بگێڕێت ورووس و ئێران و دنیا ئینجا كە زانییان ناروخێت لە ترسا بەرقێیان لێدا كە دژی ئینقلابن) ئەمەش یەكێك ترە لە قسە هاودژەكانی مامۆستا، چونكە لە جەنگی ساردەوە تا ئەمڕۆ رووس و ئەمریكا لە سەر توركیا هاوڕانین لە هیچ روداویكی ئەو وڵاتەدا، دواجار چۆن چۆنی ئەمریكاو ئێران و رووسیا چونە سەنگەرێكەوە یەك بەڵگەی لۆژیكیمان بەرێ ئەمریكا ئامادەكاری كردبێت بۆ گێڕانی ئاهەنگ بە بۆنەی كەوتنی ئەردۆگانەوە.
بە داخەوە ئەم مامۆستا ئاینیە كە گوایە هەڵگری بڕوانامەی دكتۆرایە تەنها ئەزانێت وشەكان ریز بكات بێ ئەوەی بزانێت بۆ كوێ دەچن و واتای چییە. پاشان كەسێَك مەگەر عەقڵی لە دەست دابێت بروا بەوە بكات رووسیان و ئەمریكا لە توركیا ئەترسن. باشە كەسێك نەبوو بڵێت ئەمە چییە تۆ دەیڵێیت.
لە كۆتایدا ئەمەوێت بڵێم تەنها راستگۆییەكی پاك كە لەم وتارەدا بینیم ،ئەو گوزارشتە راستەقینە ئیخوانییە بوو كە هەموو كوردێكی ئیخوانی هەیەتی .
