ئازاپرێس
عه‌لی ئه‌حمه‌د حاجی شه‌عبان ئامێدی” دگه‌ل كوڕێ خۆ حه‌مید و هه‌ڤژینا خۆ له‌علیخان ل ڕێكه‌ڤتی 11\02\1992 ل مالا خۆ دهێنه گوله‌بارانكرن.
سه‌رهاتیا چه‌وانه‌تیا تیرۆرا عه‌لی شه‌عبان ئامێدی و ژناڤبرنا خویناویا به‌لگه‌یێن ڤێ تاوانێ.
عه‌لی ئه‌حمه‌د حاجی شه‌عبان ئامێدی كێ بۆ و بۆچی و چه‌وا و ژلایێ كیڤه دگه‌ل خێزانا خوه هاته تیرۆركرن؟
عه‌لی شه‌عبان ئامیدی، ئه‌و كه‌ساتیێ خۆدان پێگه‌هێ جڤاكی وله‌شكری ل ده‌ڤه‌را به‌هدینان كو چ جارا ڤاڵاتیا وی ل ده‌ڤه‌رێ نه‌هاته پڕكرن، ئه‌و زه‌ڵامێ نه‌ته‌وه‌یی یێ كۆ ڕوڵه‌كێ كاریگه‌ر دسه‌رهه‌لدانا به‌هدینان ل دژی رژێما به‌عس هه‌بوو و دوماهیك جار بانگا ئێكگرتنا نه‌ته‌وه‌یی دگه‌ل ئۆجه‌لانی گازی كری.
كه‌ساتیێ كو ل 11 شوباتا ساڵا 1992 ل دهوكێ دگه‌ل هه‌ڤژینا خۆ (له‌علیخان) وكۆڕێ خوه (حه‌مید) ب گوله‌بارانا ب ده‌ستێ چه‌ند چه‌كدارێن ل نیڤه‌شه‌ڤێ د ماڵاخوه‌دا هاتنه تیرور كرن.
ماڵباتا حاجی شه‌عبان ئامێدی، بناڤ وبانگترین ماڵباتا حوكمران ل ده‌ڤه‌را ئامێدیێ بوینه. دسالێن بیستاندا ل ئامێدیێ ل هه‌مبه‌ر ئتنگلیزان شه‌ڕ و به‌رخودانا ڤێ بنه‌ماڵێ بناڤوبانگه. چیروكا ناكوكی دناڤبه‌را ماڵباتا بارزانی و ماڵباتا حاجی شه‌عبان ئامێدی دڤه‌گه‌ڕیته بو ناڤه‌راستا سالێن شێستان، ده‌مێ كۆ هه‌ردوو برا (سه‌عید حجی شه‌عبان و ئه‌حمه‌د حجی شه‌عبان) باب و مامێ عه‌لی شه‌عبان ئامێدی ل سالا 1961 مه‌لا مسته‌فای دبینن و رازی دبن پشته‌ڤانیێ ل شورشا وی سه‌رده‌می بكه‌ن، لێ ژبه‌ر كو مسته‌فا بارزانی لایه‌نگرێ ده‌ستهه‌لاته‌كا بنه‌ماڵه‌یی و نه‌سیاسی بوو، جودابوون دكه‌ڤیته ناڤبه‌را وان.
ژئه‌نجامێ ئنشیقاقا پارتی و گه‌هشتنا ڤێ مالباتێ بو باڵێ مه‌كته‌ب سیاسی و ئیبراهیم ئه‌حمه‌دی، مه‌لا مسته‌فا گه‌له‌ك تۆڕه دبیت و وه‌ك چه‌وا هه‌ولا كوشتنا هه‌می ئه‌ندامێن مه‌كته‌ب سیاسی دده‌ت ل ده‌لیڤه‌كێ دگه‌ریێت بو لێدانا دربه‌كێ ل ڤان دوو برایان و بنه‌مالا وان ژی، كو ئه‌و ژی نه‌چاری خوه‌پاراستنێ دبن.
چوونا سدقی یێ كورێ ئه‌حمه‌د حجی شه‌عبانی، بو ناف حكومه‌تێ ژی هه‌ر ژبه‌ر ڤێ ئه‌گه‌رێ و ژ ركمانیا مه‌لا مسته‌فای بوو كو ئاگرێ ناكوكیێ گه‌رمتر لێدكه‌ت و دبیته ئه‌گه‌رێ تیروركرنا باب و مامێ عه‌لی شه‌عبانی ب رێكا زه‌لامكوژێ تایبه‌تێ خوه یێ بناڤی ئه‌سعه‌د خوشه‌ڤی كو ل ده‌ڤه‌را ئامێدیێ فه‌رمانده‌كێ پێشمه‌رگێت مه‌لامسته‌فا بو و نه‌یارێ سه‌رسه‌ختێ ڤێ بنه‌ماڵێ بۆ.
ئه‌ڤه دده‌مه‌كی دابوو كو ژیێ باب و مامێ عه‌لی شه‌عبان (ئه‌حمه‌د حاجی و سه‌عید حاجی) ژ 70 سالیێ زێده‌تر بوو، كو ئه‌ڤ خوینه دبیته ئه‌گه‌رێ ناكوكیه‌كا دیروكی یا ڤێ ماڵێ دگه‌ل بنه‌مالا مسته‌فا بارزانی.
پشتی ڤێ بۆیه‌رێ كۆریت وان ژی كو دكه‌ڤنه به‌ر مه‌ترسیێ نه‌چار دبن هه‌می دچنه به‌غدا و هه‌تا پشتی ئاشبه‌تالا ساڵا 1975 دڤه‌گه‌ڕنه ئامێدیێ و به‌شه‌ك ژ وان فه‌وجێن له‌شكه‌ری پێك ئینان.
هه‌ر چه‌نده عه‌لی شه‌عبان مسته‌شار بوو لێ هه‌لوێستێ وی د سه‌رهه‌لدانا سالا 1991 دژی حكومه‌تا به‌عس زۆر بناڤ و بانگه، نه‌خاسمه د سه‌رهه‌لدانا به‌هدیناندا بێی كه‌سه‌ك ببیته قوربانی وكه‌س ماڵی حكومه‌تێ تالان بكه‌ت، كه‌مه‌را ئامێدیی هه‌می ژ له‌شكرێ حكومه‌تا عراقی پاقژ كر.
د مشه‌ختبوونا گه‌لێ به‌هدینان به‌ره‌ڤ باكور ل ده‌مێ ڤه‌گه‌ڕیانا حكومه‌تێ، عه‌لی شه‌عبان هێزا خوه یا له‌شكری كۆم دكه‌ت و ب 400 چه‌كدارانڤه هه‌تا گه‌لیێ زاویته‌ی جێگیر بوو و چار روژا شه‌ر كر و نه‌هێلا هێزێن به‌عسی بهێنه پێش هه‌تاكو گه‌لێ دهوكێ هه‌می ده‌ربازی سنورێ ئامێدیێ وچه‌لێ وباكور بووین و عه‌لی شه‌عبان ل وی شه‌ڕی بریندار دبیت.
ل گۆری گوتنێن مالباتا عه‌لی شه‌عبان، ناڤهاتی ل سه‌ر بریارا جه‌لال تاله‌بانی، خۆ كربۆ مسته‌شارێ فه‌وجه‌كێ لێ ئه‌ڤه ته‌كتیكه‌كا هه‌ڤبه‌ش دگه‌ل تاله‌بانی بوو لسه‌ر پاراستنا خوه ژ ده‌ستێ بنه‌مالا مسته‌فا بارزانی.
پشتی سه‌رهه‌لدانێ ژی، ترسا پارتی به‌رده‌وام ژ ڤێ مالێ هه‌بوو و دیڤ پیلانه‌كێ دگه‌ریا بۆ كوژتنا وی.
پارتی گرنگی ب ئاغایێن هه‌ڤركێن وی ددا و پویته‌دانێن خوه به‌رامبه‌ر چه‌ند كه‌سه‌كێن ئامیدیێ بۆ دژایه‌تیا دگه‌ل وی زێده كرن، لێ پارتی هزر نه‌دكر كو ركا عه‌لی شه‌عبانی ژ هندێ مه‌زنتره و پێگه‌هێ وی ژی به‌رفه‌رهتره، نه‌خاسمه پشتی كۆ ناڤهاتی باره‌گاێ خوه ل هاڤینگه‌ها سیلاڤێ دانای، وپێشوازیا خه‌لك و كه‌سایه‌تیان دكر.
ل ده‌مێ جه‌لال تاله‌بانی ل ده‌ڤ عه‌لی شه‌عبانی ل باره‌گایێ وی ل سیلاڤێ مێهڤان بوو، مه‌سعود بارزانی ژی ل وێ ده‌رێ سه‌ره‌دانا وان دكه‌ت، لێ عه‌لی شه‌عبان گرنگیێ ب مه‌سعود بارزانی ناده‌ت و وه‌ك كه‌سایه‌تیه‌كێ ڕێزێ نیشانی وی ناده‌ت، له‌ورا مه‌سعود بارزانی بڤێ چه‌ندێ هه‌ست ب شكه‌ستنا خوه دكه‌ت و ترس دكه‌ڤیته ددلێ ویدا كو ئه‌ڤ كه‌سه دبیت دیڤ تۆلڤه‌كرنا باب و مامێ خوه بیت. ڕكاتیا مه‌سعود بارزانی دگه‌ل وی زێده دبیت و چه‌ندین جاران گه‌فان لێ دكه‌ت.
كۆشكا عه‌لی شه‌عبان ل ده‌ڤه‌رێ بناڤ و بانگ دبیت و هه‌تا هێزێن هه‌ڤپه‌یمانان ژی وه‌كه سه‌ركرده‌كێ سیاسی و له‌شكری سه‌ره‌ده‌ری دگه‌ل دكر عه‌لی شه‌عبان دكرن و سه‌ره‌دانا باره‌گایێ وی دكرن. ماوه‌یه‌كێ ژی نه‌وشێروان مسته‌فا وه‌ك نوێنه‌رێ جه‌لال تالبه‌بانی ل باره‌گایێ وی ما، لێ پشتی كو ناڤهاتی داخازا چه‌كی ژتاله‌بانی دكه‌ت، ئه‌وژی چه‌كه‌كێ كێم بو وی ڤرێدكه‌ت، عه‌لی شه‌عبان ژی وه‌ك نه‌ڕازیبۆن چه‌كێ وی دزڤرینیته‌ڤه و په‌یوه‌ندیێن دناڤبه‌را عه‌لی شه‌عبان و جه‌لال تاله‌بانی تێكدچن.
پشتی ڤێ حیزبا (پارتیگه‌ل) خوه نێزیكی عه‌لی شه‌عبانی دكه‌ت وسامی شه‌نگالی هاریكاریا وی دكه‌ت و چه‌ند ترومبێله‌ك و چه‌كی دیاری دده‌تێ، وعه‌لی ب فه‌رمی دگه‌هیته پارتی گه‌ل، سه‌ره‌رای داخازا دیتنا وی ژئالیێ ئوجه‌لانی ڤه ل دۆڵا بیقاعێ.
د گرته‌كا ڤیدیویی دا عه‌لی شه‌عبان، ل رێكه‌فتی 17-8-1991 ل ده‌شتا بیقاع ل باره‌گایێ په‌كه‌كێ، دبوونه‌یه‌كێ دا دگه‌ل عه‌بدولا ئوجه‌لان ده‌ردكه‌ڤیت وگوتاره‌كا كورت پێشكێش دكه‌ت و ب پشته‌ڤانیا شورشا باكور لهه‌مبه‌ر ده‌وله‌تا توركیا داخازا ئێكگرتنا گه‌لێ كورد دكه‌ت.
پشتی نێزیكی 5 مه‌هان ژڤه‌گه‌ریانا عه‌لی شه‌عبان بو به‌هدینان، ل ڕۆژا 11-2-1992 دگه‌ل حه‌میدێ كۆڕێ خو و له‌علیخانا هه‌ڤژینا خۆ دماڵا خوه‌دا ل دهوكێ دهێته گۆله‌بارانكرن. ژ ئه‌نجاما كارڤه‌دانا مه‌زن یا لسه‌ر ڤی تاوانێ و ئازرینا جڤاكا به‌هدینان، ترسه‌كا مه‌زن ده‌ستهه‌لات و سه‌ركرداتیا پارتی ڤه‌گرت و نه‌چار بۆن ده‌ستوه‌ردانێ د پیلانا خوه دا بكه‌ن یا بۆ ڤێ تیرۆرێ داناین.
ل وی ده‌می به‌ره‌ێ كوردستانی رێڤه‌به‌راتیا ده‌مكی یا به‌هدینان دكر، كو ب هه‌ماهه‌نگیا دگه‌ل پاراستنێ لژنه‌ك پێك ئینان وسێ تاوانبار گرتن بناڤێن (ده‌شتی ئامێدی، ئیحسان ئامێدی وبلند ئامێدی)
ئه‌ڤ سێ كه‌سه هه‌یامه‌كی دزیندانا به‌ره‌ێ كورستانی ل سه‌نته‌رێ دهوكێ ده‌سته‌سه‌ر مان، پشتی ڤێ كو ئه‌و به‌ڵێنێن كو ب وان هاتینه دان پێك نه‌هاتین، وان دان ب ڕاستیێ دانا و دیاربۆ ئه‌و كه‌سانه ژلاێ به‌پرسه‌كێ پارتی (فازل متنی) هاتینه راسپاردن بوڤی كارێ تیرورستی، به‌رامبه‌ر ده‌رێخستنا پاسه‌پورت وفیزا وهنارتنا وان بو بریتانیا و ژیانه‌كا كه‌یفی و خۆشگوزه‌ران.
لێ لگۆر‌ی پێزانینا پشتی ئه‌و به‌رپرسێ پارتی دزانیت وان كرێگرتیا دانپێدان ل سه‌ر ڤێ كریارا ترۆریستی كرینه، شه‌ڤه‌كێ هه‌رسێ بكۆژان دبه‌نه چیاێ بابلو وگۆڵه‌باران دكه‌ن وته‌رمێ هه‌رسێیان نیشا ماڵبات وكوڕێن شه‌هیدان دده‌ن و دبێژن تاوانبار هاتنه سزادان، لێ ئه‌ڤ تشته پێخه‌مه‌تی به‌رزه‌كرنا تومه‌تبارێ سه‌ره‌كی هاته ئه‌نجامدان و هه‌رسێ تاوانبار وه‌كی قوربانیه‌كێ هاتنه بكار ئینان.
پارتی كۆ وی ده‌می دناڤا به‌ره‌یا كوردستانیدا هێزا سه‌ره‌كه بوو، هه‌ول دان كه‌یسا تیرورا عه‌لی شه‌عبان ئامێدی د چارچۆڤا كێشه‌یه‌كا جڤاكیدا بنئاڤ و بێده‌نگ بكه‌ن، لێ ماڵباتا وی تا نها ژی ب كه‌یسه‌كا سیاسی ددانێن و پشتراستن ژ ڤێ چه‌ندێ كو ئه‌ڤ تیرۆره ژلایێ شه‌خسێ مه‌سعود بارزانیڤه هاتیه ڕێكخستن..
پشتی ڤێ بۆیه‌رێ گه‌ف لسه‌ر بنه‌مالا عه‌لی شه‌عبان به‌رده‌وام دكه‌ن، تاكو چوار كوڕێن عه‌لی شه‌عبانی یێن بناڤێ (سه‌میر، ئیڤان، حه‌بیب و مه‌روان) خاك و جهو وارێ خوه دهێلن و رویێ خوه دكه‌نه ده‌رڤه‌ی ولاتی. پشتی بوویه‌را تیرۆرا عه‌لی شه‌عبان ڤالاتیه‌ك دناڤ ئامێدیان دروست بوو و ئێدی كه‌سێ نه‌شیا جهێ شه‌هیدی ڤه‌گریت و چ كه‌سه‌كێ نه‌شیا وه‌ك وی ئامێدیان كۆم بكه‌ت و ده‌ڤه‌ر هه‌می كه‌ڤته بن حاكمیه‌تا بنه‌ماڵا مه‌سعود بارزانیدا.
